मलेसिया एयरलाइन्सको उडान MH370 को खोजी कार्य फेरि सुरु हुन लागेको छ। यो उडान सन् २०१४ मार्च ८ मा २३९ यात्रु र चालक दलका सदस्यहरूसहित रहस्यमय रूपमा हराएको थियो। खोजी कार्य डिसेम्बर ३०, २०२५ बाट पुनः सुरु हुने भएको छ, जसले यो विमान रहस्यको समाधान हुने आशा जगाएको छ।
यो खोजी कार्य सन् २०२५ को सुरुमा सुरु भएको थियो तर अप्रिलमा मौसम र प्राविधिक कारणले स्थगित गरिएको थियो। अब, उन्नत प्रविधि र नयाँ डाटाको आधारमा यो कार्य पुनः सुरु गर्न लागिएको हो। मलेसिया सरकारले अमेरिकी कम्पनी ओसियन इन्फिनिटीसँग ‘नो फाइन्ड, नो फी’ सम्झौता गरेको छ, जसअनुसार विमानको अवशेष फेला परेमात्र भुक्तानी हुन्छ। यो निर्णय विमानका परिवारहरूको दबाब र नयाँ प्राविधिक सम्भावनाका कारण लिइएको बताइएको छ। यसबाहेक, ब्रिटिश एरोस्पेस इन्जिनियर रिचर्ड गोडफ्रेले WSPR (Weak Signal Propagation Reporter) प्रविधिबाट विकसित गरेको नयाँ ट्र्याकिङ प्रणालीले खोजी क्षेत्रलाई साँघुरो बनाएको दाबी गरिएको छ, जसले विमान दक्षिणी हिन्द महासागरमा दुर्घटनाग्रस्त भएको सम्भावना उच्च रहेको बताउँछ।
अहिलेसम्म कुनै ठोस प्रमाण वा अन्तिम जवाफ फेला परेको छैन। विमानका केही टुक्राहरू (जस्तै फ्ल्यापरन) रीयुनियन द्वीप, मरिसस, माडागास्कर र दक्षिण अफ्रिकामा फेला परेका थिए, जसले दक्षिणी हिन्द महासागरमा दुर्घटना भएको संकेत गर्छ। तर मुख्य अवशेष वा ब्ल्याक बक्स अझै फेला परेको छैन। WSPR डाटाले नयाँ खोजी क्षेत्र सुझाए पनि, यसको वैधतामा विवाद छ – WSPR का आविष्कारकले नै यसलाई विमान ट्र्याकिङका लागि उपयुक्त नभएको बताएका छन्। केही सिद्धान्तहरूले पाइलटको आत्महत्या वा अपहरणको आशंका गर्छन्, तर प्रमाणित भएको छैन। यो रहस्य अझै अनसुल्झिएको छ, र नयाँ खोजीले मात्र यसलाई स्पष्ट पार्न सक्छ।
खोजी कहाँ गरिनेछ ?
खोजी दक्षिणी हिन्द महासागरमा केन्द्रित हुनेछ, जसलाई ‘७ औं आर्क’ क्षेत्र भनिन्छ। यो क्षेत्र स्याटेलाइट डाटा र ड्रिफ्ट मोडेलिङबाट निर्धारित गरिएको छ। ओसियन इन्फिनिटीको विशेष जहाज अष्ट्रेलियाको पश्चिमी तटबाट प्रस्थान गर्दैछ, र खोजी क्षेत्र विगतका असफल खोजीहरूभन्दा साँघुरो बनाइएको छ।
खोजी कार्य अमेरिकी कम्पनी ओसियन इन्फिनिटीले गर्नेछ, जसले रोबोटिक जहाज र उन्नत सोनार प्रविधि प्रयोग गर्नेछ। मलेसिया सरकारले यसलाई अनुमोदन गरेको छ, र अन्तर्राष्ट्रिय विशेषज्ञहरू पनि संलग्न हुन सक्छन्। विगतमा अस्ट्रेलिया, चीन र मलेसियाले संयुक्त खोजी गरेका थिए, तर यो पटक ओसियन इन्फिनिटी मुख्य जिम्मेवार छ।
खर्च कसले बेहोर्नेछ ?
यो खोजी ‘नो फाइन्ड, नो फी’ मोडेलमा आधारित छ, अर्थात् अवशेष फेला नपरेसम्म कुनै भुक्तानी हुँदैन। यदि फेला परे भने, मलेसिया सरकारले अधिकतम ७० मिलियन अमेरिकी डलर (करीब ९ अर्ब नेपाली रुपैयाँ) भुक्तानी गर्नेछ। यसले खोजीको जोखिम कम गरेको छ।
MH370 को रहस्य विमानन इतिहासको सबैभन्दा ठूलो रहस्य हो। विमान क्वालालम्पुरबाट बेइजिङ जाँदै थियो जब यो रडारबाट हरायो। विगतका खोजीहरूले १ लाख २० हजार वर्ग किलोमिटर क्षेत्र खोजेका थिए तर असफल भए। परिवारहरूले न्याय र सत्यको माग गर्दै आएका छन्। केही सिद्धान्तहरूले सैन्य राडार डाटा लुकाइएको आशंका गर्छन्, तर प्रमाणित छैन। यो खोजी सफल भएमा, यसले विमान सुरक्षा सुधारमा योगदान दिन सक्छ ।
